»– Αρχόντισσα Αντόμιελ, είπε ο Άραγκορν, η ώρα είναι στ’ αλήθεια σκληρή, όμως γεννήθηκε την ημέρα ακριβώς που ανταμώσαμε κάτω από τις λευκές σημύδες στον κήπο του Έλροντ, που τώρα κανείς δεν υπάρχει. Και στο λόφο του Κέριν Άμροθ, όταν απαρνηθήκαμε και τη Σκιά και το Λυκόφως, δεχτήκαμε αυτή τη μοίρα. Σκέψου καλά, αγαπημένη, και ρώτησε τον εαυτό σου αν στ’ αλήθεια θα ήθελες να περιμένω ώσπου να μαραθώ και να πέσω από το θρόνο μου δίχως αντρειοσύνη και μυαλό. Όχι, κυρά, είμαι ο τελευταίος των Νουμενόριαν και ο τελευταίος Βασιλιάς των Παλιών Ημερών και μου έχει δοθεί όχι μόνο διάρκεια ζωής τριπλή από αυτή των Ανθρώπων της Μέσης-γης, αλλά και η χάρη να φύγω με τη θέλησή μου και να δώσω πίσω το δώρο. Επομένως τώρα θα κοιμηθώ.

»— Δε σου λέω λόγια παρηγοριάς, γιατί δεν υπάρχει παρηγοριά για πόνο σαν κι αυτό μέσα στους κύκλους του κόσμου. Η έσχατη εκλογή βρίσκεται ενώπιόν σου: να μετανοήσεις και να πας στα Λιμάνια παίρνοντας μαζί σου στη Δύση την ανάμνηση των ημερών που περάσαμε μαζί, που εκεί θα είναι πάντα ολόφρεσκιες, αλλά ποτέ τίποτε περισσότερο από ανάμνηση· ειδαλλιώς να υπομείνεις τη Μοίρα των Ανθρώπων.

»– Όχι, αγαπημένε μου άρχοντα, είπε εκείνη, εκείνη η εκλογή έχει γίνει από πολύ παλιά. Δεν υπάρχει τώρα πλοίο να με πάει εκεί και πρέπει στ’ αλήθεια να υπομείνω τη Μοίρα των Ανθρώπων, είτε το θέλω είτε όχι: την απώλεια και τη σιωπή. Αλλά σου λέω, Βασιλιά των Νουμενόριαν, ότι μέχρι τώρα δεν είχα κατανοήσει την ιστορία του λαού σου και την πτώση τους. Τους περιφρονούσα σαν κακούς ανόητους, αλλά τώρα τους λυπάμαι. Γιατί αν αυτό είναι στ’ αλήθεια, όπως λένε οι Έλνταρ, το δώρο του Ενός στους Ανθρώπους, είναι πικρό να το παίρνεις.

»– Έτσι φαίνεται, είπε. Αλλά ας μην ηττηθούμε στην τελική δοκιμασία, εμείς που παλιά απαρνηθήκαμε και τη Σκιά και το Δαχτυλίδι. Πρέπει με λύπη να φύγουμε, όχι όμως μ’ απελπισία. Κοίτα! δεν είμαστε για πάντα δεμένοι στους κύκλους του κόσμου και, πέρα απ’ αυτούς, υπάρχει κάτι περισσότερο από αναμνήσεις. Έχε γεια!

»– Εστέλ, Εστέλ! φώναξε, και καθώς πήρε το χέρι του και το φίλησε, εκείνος αποκοιμήθηκε.

»Τότε φάνηκε πολύ όμορφος, τόσο ώστε όλοι όσοι ήρθαν αργότερα εκεί τον κοιτούσαν με θαυμασμό κι απορία· γιατί είδαν ότι η χάρη της νεότητας του και η ανδρεία της ώριμης ηλικίας του και η σοφία και η μεγαλοπρέπεια των γηρατειών του φανερώνονταν ταυτόχρονα πάνω του. Και για πολύν καιρό κειτόταν εκεί, η απεικόνιση του μεγαλείου των Βασιλέων των Ανθρώπων με δόξα ολόλαμπρη πριν να κομματιαστεί ο κόσμος.

»Η Άργουεν όμως βγήκε από τον Οίκο και το φως των ματιών της είχε σβήσει και φάνηκε στο λαό της πως είχε γίνει παγωμένη και γκρίζα, όπως η νύχτα το χειμώνα που έρχεται δίχως άστρο. Έπειτα αποχαιρέτισε τον Ελντάριον και τις κόρες της και όλους όσους είχε αγαπήσει· και έφυγε από την πόλη της Μίνας Τίριθ και πήγε στη γη του Λόριεν κι έμεινε εκεί μονάχη κάτω από τα δέντρα που κιτρίνιζαν, ώσπου ήρθε ο χειμώνας. Η Γκαλάντριελ είχε φύγει, το ίδιο και ο Σέλεμπορν και η γη ήταν σιωπηλή.

»Εκεί, τέλος, όταν τα φύλλα από τα μάλορν έπεφταν, αλλά δεν είχε έρθει ακόμα η άνοιξη, ξάπλωσε κι αναπαύτηκε στο Κέριν Άμροθ· κι εκεί είναι το πράσινο μνήμα της, ώσπου ν’ αλλάξει ο κόσμος κι όλες οι μέρες της ζωής της να λησμονηθούν απ’ τις επερχόμενες γενιές των ανθρώπων και τα ελάνορ και νίφρεντιλ πάψουν να ανθίζουν ανατολικά απ’ τη Θάλασσα πια.

»Εδώ τελειώνει αυτή η ιστορία, όπως μας έχει έρθει από το Νοτιά· και με την αναχώρηση του Άστρου του Δειλινού, τίποτε άλλο δεν αναφέρεται σ’ αυτό το βιβλίο για τις παλιές μέρες.

Η Πρώτη Εποχή τελείωσε με τη Μεγάλη Μάχη, κατά την οποία η Στρατιά του Βάλινορ’ έσπασε την αντίσταση της Θανγκορόντριμ² και κατατρόπωσε το Μόργκοθ. Τότε οι Νόλντορ³ επέστρεψαν στη Μακρινή Δύση⁴ και εγκαταστάθηκαν στην Ερεσέα απ’ όπου φαινόταν το Βάλινορ· και πολλοί Σίνταρ επίσης πέρασαν τη θάλασσα.

Η Δεύτερη Εποχή τελείωσε με την ήττα του Σόρον, του υπηρέτη του Μόργκοθ, και με την αφαίρεση του Ενός Δαχτυλιδιού από το δάχτυλο του.

Η Τρίτη Εποχή τελείωσε με τον Πόλεμο του Δαχτυλιδιού· αλλά η Τέταρτη Εποχή δε θεωρείται ότι αρχίζει παρά όταν έφυγε ο Αρχοντας Έλροντ και έφτασε η ώρα για την κυριαρχία των Ανθρώπων και την παρακμή όλων των άλλων «λαών με ομιλία» της Μέσης-γης⁵.

Την Τέταρτη Εποχή συχνά ονόμαζαν τις προηγούμενες εποχές οι Αρχαίες Μέρες· αλλά την ονομασία αυτή κανονικά την έδιναν μόνο στις μέρες πριν την εκδίωξη του Μόργκοθ. Τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής δεν καταγράφονται εδώ.