АЛІВІЯ
О, сіньёр, я не буду такой бессардэчнай; я паклапачуся, каб выдалі каталогі і алеаграфіі майго хараства; яно пройдзе па ўсіх інвентарных кнігах, кожная яго часцінка будзе пранумаравана і прыкладзена да майго спадчыннага завяшчання. Так, напрыклад, вось гэта прыналежнасць, інвентарны нумар адзін,— вусны, дастаткова пунсовыя; альбо нумар два — два блакітныя вокі, з навекамі да іх; пасля — шыя, адзін падбародак і гэтак далей. Вас прыслалі сюды, каб мяне ацаніць?
ВІЁЛА
Я бачу, хто вы; вы — сама гардыня,
Але калі б былі вы нават д’яблам,
Вы неадольныя ў сваёй красе. Мой герцаг
Кахае вас, і гэтакім каханнем
Грэх грэбаваць, калі б на вас была
Не цёмная вуаль і пакрывала,—
Карона першай прыгажуні свету!
АЛІВІЯ
У чым жа да мяне яго пачуцці
Вы заўважалі?
ВІЁЛА
У патоках слёз,
Гаротным уздыханні, ува ўсім;
Як гром з маланкаю, яго каханне.
АЛІВІЯ
Мае пачуцці да яго ваш герцаг
Выдатна ведае: ён мне не мілы.
Ён доблесны, я гэта дапускаю,—
Багаты, знатны, малады і дужы —
Я гэта знаю ўсё, і што ў народзе
Яму хвала за шчодрасць і вучонасць
Дый за адвагу. I самой прыродай
Ён не пакрыўджаны — прыгожы з твару,
Асаністы і рослы, але ўсё ж
Я не магу кахаць яго. Ён сам
Даўно мог даць сабе такі ж адказ.
ВІЁЛА
Калі б
Я сам вас пакахаў, як ён, так палка
I так зазнаў пякельныя пакуты,
Што белы свет не міл, то ваш адказ
Мне здаўся б бессэнсоўным, неразумным,
Незразумелым.
АЛІВІЯ
Што ж бы вы зрабілі?
ВІЁЛА
Шалаш бы з вербалозніку паставіў
Пры браме вашай і, як дзень, так ноч,
Прасіў і клікаў бы душу ў тым доме
Адклікнуцца. Складаў бы ў яе гонар
Рамансы аб каханні нешчаслівым
I распяваў бы іх у змроку ночы;
Палохаў бы ваколіцу і ўзгоркі,
Каб наш пляткар і перасмешнік — рэха
Ўсё паўтарала: «О, мая Аліва!»
Так нават паміж небам і зямлёй
Вы не знайшлі б спакою, аж пакуль
Не злітаваліся б.
АЛІВІЯ
Так, вы маглі б
Дабіцца многага. А хто вы родам?
ВІЁЛА
Я лёсам задаволены, ды род мой
Усё-такі вышэйшы, я — з дваранства.
АЛІВІЯ
Вяртайцеся дадому, монсіньёр,
I далажыце так: на узаемнасць
Няхай не спадзяецца, і пасольстваў
Больш слаць не мае сэнсу; толькі вы,
Магчыма, зойдзеце сказаць мне, як
Ён успрыняў адказ. Цяпер — бывайце!
Вось за паслугі вам у знак падзякі.
ВІЁЛА
Схавайце кашалёк, я не хлапчук,
Што на пасылках; вашу ўзнагароду
Чакае гаспадар мой, а не я.
Жадаю вам, каб вы сваё каханне
Каменнаму адрасавалі сэрцу
I каб яно сустрэла ваш парыў
З такой пагардаю, як вы сустрэлі
Пачуцці герцага. Цяпер — бывайце,
Красуня цвёрдакаменная жорсткасць!
(Выходзіць.)
АЛІВІЯ
«А хто вы родам?» — я ў яго спытала.
«Я лёсам задаволены, ды род мой
Усё-такі вышэйшы, я — з дваранства».
I можна веры даць, што гэта так.
Тваё аблічча, стан, манеры, розум,
Нарэшце, мова — выдаюць пароду,
Дый пяцікратны герб!.. Але не будзем
Спяшыць: паспех — людзям на смех, гавораць;
Не тахкай, сэрца, сцішся! Гэты сват
Усё-такі не герцаг. Вельмі дзіўна.
Няўжо так лёгка падхапіць заразу?..
Я адчуваю, як той прыгажун
Пранік няўлоўным і нячутным крокам
У глыбіню вачэй маіх. Ну што ж,
Пранік — не выганіш.— Мальвольё, дзе вы?
Вяртаецца МАЛЬВОЛЬЁ.
МАЛЬВОЛЬЁ
Я да паслугі вашай.
АЛІВІЯ
Даганіце
Таго гаваруна, што зараз выйшаў,
Ну — пасланца Арсіна. Ён пакінуў
Пярсцёнак тут, мяне не запытаўшы,
Я згодна ўзяць дарунак ці не згодна.
Скажыце так: пярсцёнка мне не трэба;
Я не хачу, каб гэты падарунак
Ільсціў яго гаспадару Арсіна
Пустой надзеяй. Я не для яго.
Дадайце пасланцу няўзнак, між іншым,
Што калі б ён зайшоў да нас хоць заўтра,
То гаспадыня — значыць я — сказала б,
У чым была прычына. Ну, бяжыце!